سؤال اصلی بسیاری از خانم های باردار این است که آیا می توان در دوران حاملگی برای پیشگیری از لک حاملگی کرم های ضدلک را خرید و استفاده کرد؟
درمان ملاسما به طور معمول توسط کرم های ضدلک و برطرف کردن عوامل ایجادکننده آن مانند اختلالات تیرویید و عدم مصرف قرص های ضدبارداری و نیز استفاده از ضدآفتاب های مناسب در طول روز و همچنین کرم های مختلف است که اهم این ترکیبات شامل هیدروکینون، کرم ترتینوئین، حتی مخلوط با استروییدها و نیز آزالئیک اسید و رزورسنیول، پیل های شیمیایی مختلف و در موارد استثنائی لیزر هستند که طبق دستور پزشک با توجه به نوع ضایعه و شدت ضایعه تجویز می شود. در زمان بارداری افزایش رنگدانه های پوست در ۹۰ درصد خانم های باردار به خصوص در افراد با پوست تیره دیده می شود و خال ها و ضایعات کک و مک نیز تیره تر می شوند. در همین زمان اطراف نوک پستان ها و نواحی تناسلی و نیز اسکارهای جدید تیره تر می شوند و حتی خط موجود در وسط شکم از بالا به پایین تیره تر می شود. این تیرگی در نواحی زیربغل خانم های باردار و نیز در ناحیه کشاله ران ها هم مشاهده می شود.

ملاسما در خانم های باردار در ۷۰ درصد موارد مشاهده می شود که به صورت لکه های پررنگ نامنظم هستند. تعدادی از ملاسماها در بارداری که به آن ماسک بارداری نیز گفته می شود بعد از زایمان به مرور برطرف می شوند و خودبه خود بهبود می یابند. بنابراین در زمان بارداری لازم است حتی الامکان از ضدآفتاب ها به خصوص انواع فیزیکال برای جلوگیری از تابش نور آفتاب در طول روز استفاده شود و درمان ضایعات ملاسمایی را به بعد از زایمان و در صورت عدم بهبودی خودبه خود ضایعات محول کرد.

ملاسما یک ضایعه افزایش رنگدانه ای پوست است که در نواحی در معرض نور در صورت بروز می کند. اگرچه ممکن است در نواحی دیگری مانند سمت های خارجی ساعدها یا قسمت وسط قفسه سینه نیز مشاهده شود. اگرچه علت بروز این لکه های پررنگ کاملا مشخص نیست ولی عوامل متعددی را در بروز آن دخیل می دانند که عوامل ژنتیکی و هورمونی همراه اشعه ماورای بنفش از مهم ترین آنها هستند. قرص های جلوگیری از بارداری با دارابودن استروژن و احتمالا پروژسترون، اختلالات تخمدان ها و نیز بیماری های خودایمنی تیرویید، بعضی از لوازم آرایشی، تغذیه، داروهای حساس کننده به جذب اشعه خورشید و داروهای ضدصرع نیز از سایر علل بروز ملاسما هستند.

ملاسما به صورت نادر قبل از بلوغ تظاهر می کند و شیوع آن به خصوص در خانم ها در سنین باروری است. از نظر علایم کلینیکی شامل لکه های پررنگ قهوه ای کمرنگ تا پررنگ و متمایل به خاکستری در صورت است که به طور عمده به ۳ دسته قسمت مرکزی صورت، گونه ها و فک از نظر محل قرار گرفتن تقسیم می شوند و از نظر عمق ضایعه و افزایش ملانین (رنگدانه پوستی) در لایه های مختلف پوست نیز به ۴ دسته: اپیدرمال (سطحی)، درمال (عمقی)، اپیدرمال و درمال (سطحی و عمقی) و بینابینی تقسیم می شوند.

دکتر محمدجواد ناظمی
متخصص پوست و مو
استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران